Những điều cần biết về tín chỉ bong da truc tiep k 1 và lộ trình phát triển thị trường bong da truc tiep k 1 tại Việt Nam

Tín chỉ bong da truc tiep k 1 và thị trường bong da truc tiep k 1

Tín chỉ bong da truc tiep k 1 là chứng nhận có thể giao dịch thương mại và cho phép chủ sở hữu được quyền phát thải 1 tấn khí bong da truc tiep k 1 dioxide (CO₂) hoặc khối lượng khí nhà kính khác tương đương 1 tấn CO₂(tCO₂e).

Theo Nghị định thư Kyoto của Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (năm 1997), các quốc gia dư thừa quyền phát thải có thể bán cho các quốc gia phát thải nhiều hơn mục tiêu đã cam kết và ngược lại. Từ đó, trên thế giới xuất hiện một loại hàng hóa mới được tạo ra dưới dạng chứng chỉ giảm/hấp thụ phát thải khí nhà kính.

Do CO₂là khí nhà kính quy đổi tương đương của mọi khí nhà kính nên các giao dịch được gọi chung là mua bán, trao đổi bong da truc tiep k 1, hình thành nên thị trường bong da truc tiep k 1 hay thị trường tín chỉ bong da truc tiep k 1.

Tín chỉ bong da truc tiep k 1 không chỉ giúp giảm lượng khí nhà kính, đóng góp vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc giảm biến đổi khí hậu. Đây là một trong những công cụ hiệu quả để đo lường và giảm lượng khí nhà kính gây ra từ hoạt động của con người trong bối cảnh vấn đề biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng được quan tâm.

Các loại thị trường bong da truc tiep k 1 trên thế giới

Sau Nghị định thư Kyoto, thị trường bong da truc tiep k 1 đã phát triển mạnh tại các quốc gia châu Âu, châu Mỹ và cả châu Á. Có hai loại thị trường chính là:

Thị trường bong da truc tiep k 1 bắt buộc (Mandatory bong da truc tiep k 1 Market):thị trường mà việc mua bán bong da truc tiep k 1 dựa trên cam kết của các quốc gia trong Công ước khung Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (UNFCCC) để đạt được mục tiêu cắt giảm khí nhà kính. Thị trường này mang tính bắt buộc và chủ yếu dành cho các dự án trong cơ chế phát triển sạch (CDM), Cơ chế phát triển bền vững (SDM) hoặc đồng thực hiện (JI).

Thị trường bong da truc tiep k 1 tự nguyện (Voluntary bong da truc tiep k 1 Market):dựa trên cơ sở hợp tác thỏa thuận song phương hoặc đa phương giữa các tổ chức, công ty hoặc quốc gia. Bên mua tín chỉ tham gia vào các giao dịch trên cơ sở tự nguyện để đáp ứng các chính sách về môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp (ESG) để giảm dấu chân bong da truc tiep k 1.

Thị bong da truc tiep k 1 thương mại phát thải quốc tế đầu tiên là củaLiên minh châu Âu, vận hành từ năm 2005. Đây là công cụ chính sách quan trọng bậc nhất của Liên minh châu Âu nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, thực thi cam kết trong Nghị định thư Kyoto trước đây và sau này là Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Thị trường này chiếm khoảng 45% tổng lượng phát thải toàn châu Âu và khoảng 3/4 thị trường phát thải bong da truc tiep k 1 toàn cầu.

Trung Quốcbắt đầu đề cập xây dựng thị trường bong da truc tiep k 1 trong Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2015 và sau đó đã tiến hành thí điểm diện rộng tại các khu vực, thành phố với các mức độ kinh tế đa dạng khác nhau. Ngày 16/7/2021, thị trường giao dịch trao đổi bong da truc tiep k 1 Trung Quốc đã chính thức vận hành nhằm đạt mục tiêu trung hòa bong da truc tiep k 1 năm 2060. Ước tính khoảng 1/7 lượng khí thải bong da truc tiep k 1 toàn cầu từ đốt nhiên liệu hóa thạch được trao đổi trên thị trường này.

Lộ trình phát triển thị trường bong da truc tiep k 1 tại Việt Nam

Ngày 7/1/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone. Nghị định này có quy định cụ thể về lộ trình phát triển, thời điểm triển khai thị trường bong da truc tiep k 1 trong nước.

Theo đó, giai đoạn đến hếtnăm 2027sẽ xây dựng quy định quản lý tín chỉ bong da truc tiep k 1, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ bong da truc tiep k 1; thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ bong da truc tiep k 1 kể từ năm 2025; triển khai các hoạt động tăng cường năng lực, nâng cao nhận thức về phát triển thị trường bong da truc tiep k 1;...

Giai đoạntừ năm 2028 sẽ tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ bong da truc tiep k 1 chính thức; quy định các hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ bong da truc tiep k 1 trong nước với thị trường bong da truc tiep k 1 khu vực và thế giới.

Việt Nam có tiềm năng lớn về nguồn cung ứng tín chỉ bong da truc tiep k 1

Ngày 22/10/2020, Thỏa thuận chi trả giảm phát thải từ rừng vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) đã được ký kết giữa Việt bong da truc tiep k 1 và Ngân hàng Thế giới (WB) đối với 6 tỉnh Bắc Trung Bộ, giai đoạn 2018-2024. Theo ERPA, Việt bong da truc tiep k 1 chuyển nhượng 10,3 triệu tấn CO₂cho Ngân hàng Thế giới với tổng giá trị là 51,5 triệu USD, tương đương 1.200 tỷ đồng.

Đến năm 2023, lần đầu tiên Việt Nam đã bán thành công 10,3 triệu tín chỉ bong da truc tiep k 1 rừng (10,3 triệu tấn CO₂) thông qua Ngân hàng Thế giới.

Ngày 31/10/2021, Ý định thư về mua bán giảm phát thải được ký kết giữa Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn và Tổ chức Emergent (tổ chức điều phối của Liên minh giảm phát thải thông qua tăng cường tài chính lâm nghiệp - LEAF) cho 11 tỉnh vùng Tây Nguyên và bong da truc tiep k 1 Trung bộ. Dự kiến, Việt bong da truc tiep k 1 sẽ chuyển nhượng cho Emergent 5,15 triệu tấn CO₂với giá tối thiểu là 10 USD/tấn (tương đương 51,5 triệu USD) cho giai đoạn 2022-2026. Diện tích rừng tham gia chương trình dự kiến 4,26 triệu ha, gồm 3,24 triệu ha rừng tự nhiên và 1,02 triệu ha rừng trồng.

Ngoài ra, theo thống kê của Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường, đến nay, tại Việt Nam, hơn 300 chương trình, dự án đã đăng ký thực hiện theo các cơ chế tín chỉ bong da truc tiep k 1. Trong đó, khoảng 150 chương trình, dự án được cấp hơn 40,2 triệu tín chỉ bong da truc tiep k 1 và trao đổi trên thị trường bong da truc tiep k 1 thế giới.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Việt bong da truc tiep k 1 đang có tới 50 triệu tín chỉ CO₂rừng có thể đem bán mỗi năm. Với giá bán 5USD/tín chỉ, tương đương 250 triệu USD/năm, đây sẽ là một nguồn thu lớn từ rừng.

Hiện trên cả nước có khoảng 3 vùng đã sẵn sàng bán tín chỉ bong da truc tiep k 1 từ rừng. Vùng có trữ lượng lưu giữ bong da truc tiep k 1 lớn nhất là vùng Đông Bắc với 21 triệu tấn bong da truc tiep k 1 mỗi năm.

Trong đó, Bắc Kạn là tỉnh có diện tích rừng tự nhiên vào loại lớn nhất trong các tỉnh thuộc vùng Đông Bắc. Hiện chất lượng môi bong da truc tiep k 1 không khí trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn được đánh giá rất tốt, môi bong da truc tiep k 1 nước đều nằm trong giới hạn cho phép.