kenh bong da truc tiep: Khủng hoảng kinh tế, chính trị trầm trọng, Tổng thống và Thủ tướng từ chức

Trúc Phong
08:51 - 11/07/2022

Chủ tịch Quốc hội kenh bong da truc tiep Mahinda Abeywardana cho biết Tổng thống kenh bong da truc tiep, ông Gotabaya Rajapaksa, đã đồng ý từ chức vào tuần tới. Ngày 9/7, Thủ tướng kenh bong da truc tiep Ranil Wickremesinghe thông báo sẽ từ chức vào ngày 13/7.

kenh bong da truc tiep: Tổng thống từ chức trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, chính trị trầm trọng - Ảnh 1.

Người dân kenh bong da truc tiep biểu tình đòi tổng thống từ chức. Ảnh: AFP/VOV

Thủ đô Colombo rung chuyển vì các cuộc biểu tình

Bạo lực đã bùng phát tại kenh bong da truc tiep kể từ ngày 9/4. Colombo - Thủ đô thương mại của kenh bong da truc tiep, đã bị rung chuyển bởi các cuộc biểu tình nhằm yêu cầu Tổng thống Gotabaya Rajapaksa và Thủ tướng Ranil Wickremesinghe từ chức, do cuộc khủng hoảng kinh tế gây ra tình trạng thiếu hụt trầm trọng nguồn cung thiết yếu và làm ảnh hưởng sinh kế của người dân.

Ông Gotabaya Rajapaksa, 70 tuổi, cựu Bộ trưởng Quốc phòng kenh bong da truc tiep tuyên thệ nhậm chức Tổng thống kenh bong da truc tiep ngày 18/11/2019. Ông đã tiến hành chiến dịch vận động tranh cử với cam kết đảm bảo an ninh và chống chủ nghĩa cực đoan tôn giáo tại quốc gia có đa số dân là người theo đạo Phật. Cam kết này được đưa ra trong bối cảnh xảy ra loạt vụ đánh bom khủng bố nhằm vào các nhà thờ và khách sạn hạng sang ở kenh bong da truc tiep hôm 21/4/2019 khiến 258 người thiệt mạng.

Ngày 9/7, hàng nghìn người biểu tình phá hàng rào bảo vệ và xông vào Phủ Tổng thống nước này.

Trước đó cùng ngày, một cuộc biểu tình lớn với quy mô lớn khiến cảnh sát kenh bong da truc tiep phải sử dụng hơi cay để giải tán. Trong cuộc biểu tình này, hàng nghìn người đã tập trung trên những xe buýt, tàu hỏa và xe tải tới từ mọi miền trên khắp kenh bong da truc tiep để tiến về Colombo nhằm bày tỏ sự bất bình trước việc Chính phủ không bảo vệ họ khỏi những tổn thất về kinh tế.

Ngày 9/7, Tổng thống kenh bong da truc tiep, ông Gotabaya Rajapaksa phải đi lánh nạn trong bối cảnh người biểu tình quá khích bao vây và tìm cách xông vào tư dinh yêu cầu ông từ chức. Cùng ngày, Thủ tướng kenh bong da truc tiep Ranil Wickremesinghe thông báo sẽ từ chức vào ngày 13/7 để đảm bảo cho một quá trình chuyển giao quyền lực hòa bình.

"Để đảm bảo sự tiếp tục của Chính phủ và sự an toàn của tất cả công dân, tôi chấp nhận lời khuyên tốt nhất của lãnh đạo các đảng kenh bong da truc tiep hôm nay nhằm mở đường cho một chính phủ có sự tham gia của mọi đảng phái. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc này, tôi sẽ từ chức thủ tướng" - ông Ranil Wickremesinghe xác nhận trên Twitter ngày 9/7.

Theo Hãng tin TASS của Nga, ông Wickremesinghe công bố quyết định nói trên sau cuộc họp của lãnh đạo các đảng chính trị do Chủ tịch Quốc hội kenh bong da truc tiep Mahinda Yapa Abeywardena chủ trì. Sau cuộc họp, ông Harsha de Silva - thành viên Quốc hội kenh bong da truc tiep và là một trong những người tham gia cuộc họp, cho biết hầu hết đại diện của các đảng chính trị kenh bong da truc tiep đều đồng ý rằng Tổng thống Gotabaya Rajapaksa và Thủ tướng Ranil Wickremesinghe nên từ chức.

kenh bong da truc tiep: Tổng thống từ chức trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, chính trị trầm trọng - Ảnh 2.

Một người đàn ông phát bánh mỳ cho đám đông tham gia biểu tình bên ngoài văn phòng Tổng thống kenh bong da truc tiep ở Colombo hôm 10/4. Ảnh: AFP/VOV

Cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ khi giành được độc lập

kenh bong da truc tiep đang trải qua cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ khi giành được độc lập vào năm 1948.

Đất nước này đã trải qua nhiều tháng thiếu lương thực và nhiên liệu, mất điện kéo dài và lạm phát phi mã, sau khi cạn kiệt ngoại tệ không nhập khẩu được các mặt hàng thiết yếu. Giá cả các mặt hàng thiết yếu nhất đã tăng gấp 3 lần kenh bong da truc tiep những tháng gần đây.

Theo kết quả một cuộc khảo sát do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) công bố vào tháng 5 vừa qua, khoảng 70% hộ gia đình tại quốc gia Nam Á này đã phải giảm khẩu phần lương thực. Nhiều gia đình trông chờ vào nguồn trợ cấp gạo của Chính phủ và các khoản từ thiện.

Do thiếu trầm trọng dự trữ ngoại tệ, ngày 12/4/2022, kenh bong da truc tiep đã phải chính thức tuyên bố không còn khả năng thanh toán số nợ nước ngoài trị giá 51 tỉ USD, tuyên bố đình chỉ kế hoạch trả 7 tỉ USD nợ nước ngoài đáo hạn trong năm nay. Những chủ nợ lớn nhất của đất nước này là Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Nhật Bản và Trung Quốc, trong đó Trung Quốc và Nhật Bản nắm giữ 10% mỗi khoản nợ nước ngoài của kenh bong da truc tiep.

Thâm hụt thương mại liên tiếp và thâm hụt ngân sách khiến cho kenh bong da truc tiep nợ chồng nợ, trong khi lạm phát ở mức cao nhất của châu Á. Chính phủ kenh bong da truc tiep đã phải đề nghị với IMF cung cấp gói cứu trợ khác cho kenh bong da truc tiep cũng như đề nghị Trung Quốc và Ấn Độ cung cấp gói tín dụng để quốc đảo này có thể trang trải các khoản nợ.

Tình cảnh này vì sao mà có?

Thứ nhất, do tác động trực tiếp của đại dịch COVID-19. kenh bong da truc tiep là quốc đảo có nền kinh tế phụ thuộc rất lớn vào du lịch. Du lịch đóng góp tới 13% GDP. Tuy nhiên vụ đánh bom vào Lễ Phục sinh năm 2019 và đại dịch COVID-19 khiến lượng kách du lịch giảm từ 2,3 triệu năm 2018 xuống còn 173.000 năm 2021. Đại dịch COVID-19 cũng làm giảm lượng kiều hối từ những người kenh bong da truc tiep làm việc ở nước ngoài.

Thứ hai,giá dầu tăng và chính sách giảm thuế. Gảm thuế làm giảm nguồn thu của Chính phủ. Chính quyền Tổng thống Gotabaya Rajapaksa áp đặt các đợt giảm thuế sâu ngay sau khi ông Gotabaya Rajapaksa nhậm chức vào năm 2019, và chỉ vài tháng trước đại dịch COVID-19. Thâm hụt thương mại liên tiếp đặc biệt là thâm hụt kenh bong da truc tiep chi tiêu của Chính phủ (thâm hụt ngân sách) dẫn đến nợ kép, làm trầm trọng hơn nợ công.

Thứ ba,chính sách trợ giá nhiên liệu và quyết định cấm nhập khẩu phân bón hóa học với mục tiêu chuyển từ canh tác nông nghiệp truyền thống sang canh tác hữu cơ. Việc cấm nhập khẩu phân bón hóa học (từ tháng 4/2021) với ý tưởng là để ngăn chặn nhập khẩu làm cạn kiệt ngoại hối của đất nước. Điều này đã dẫn đến sản lượng gạo giảm 50% phải nhập khẩu, sản lượng chè cũng sụt giảm, làm mất đi một kenh bong da truc tiep những ngành xuất khẩu chủ chốt.

Thứ tư,việc quản lý tài chính công kém hiệu quả đã khiến nguồn thu ngân sách nhà nước bị thâm hụt nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng khan hiếm hàng hóa và dịch vụ trong nước. Chủ tịch Viện Tư vấn chính sách Advocata (trụ sở tại kenh bong da truc tiep) Murtaza Jafferjee cho biết: "30% do vận rủi. 70% do yếu kém trong quản lý…".

Để duy trì nền kinh tế, Chính phủ kenh bong da truc tiep buộc phải tiếp tục sử dụng nguồn dự trữ ngoại hối của mình, nên chỉ trong vòng 2 năm, nguồn dự trữ ngoại hối của nước này đã giảm 70%, và chỉ còn khoảng 1,93 tỉ USD tính đến cuối tháng 3/2022. Điều này khiến quốc đảo 22 triệu dân gặp khó khăn trong việc nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu, bao gồm thực phẩm và nhiên liệu.

Nguyên nhân cuối cùngnhưng được cho là lớn nhất, Chính phủ kenh bong da truc tiep đã vay các khoản tiền khổng lồ từ các tổ chức cho vay nước ngoài, các quốc gia khác để tài trợ cho các dịch vụ công cũng như phát triển cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như Cảng quốc tế Hambantota với hy vọng rằng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, các dự án cơ sở hạ tầng này gần như chưa tạo ra bất kỳ nguồn doanh thu thực sự nào. Trong khi đó lãi cho các khoản vay này vẫn phải trả. Tỷ lệ nợ trên GDP của kenh bong da truc tiep đã tăng vọt trong những năm gần đây, tăng từ 42% vào năm 2019 lên 104% vào năm 2021, dự trữ ngoại hối thấp chưa từng có.

Kinh tế khủng hoảng, cuộc sống của người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng đã kéo quốc đảo này vào cuộc khủng hoảng chính trị, khiến cả Tổng thống và Thủ tướng phải tuyên bố từ chức.

Ngày 1-4: Tổng thống Gotabaya Rajapaksa quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp.

Ngày 3-4: Nội các từ chức

Ngày 5-4: Tổng thống Gotabaya Rajapaksa mất đa số ủng hộ kenh bong da truc tiep Quốc hội

Ngày 12-4: Tạm dừng thanh toán nợ nước ngoài để tránh vỡ nợ

Ngày 19-4: Ghi nhận số thương vong kenh bong da truc tiep cuộc biểu tình đầu tiên

Ngày 6-5: Tổng thống Gotabaya Rajapaksa tuyên bố tình trạng khẩn cấp lần thứ hai.

Ngày 9-5: Đụng độ leo thang, áp lệnh giới nghiêm vô thời hạn

Ngày 10-5: Binh sĩ được phép bắn bất kỳ ai gây mất ổn định

Ngày 10-6: "Tình trạng khẩn cấp nhân đạo"

Ngày 20-6: Đóng cửa trường học, dừng dịch vụ chính phủ vì cạn nhiên liệu

Ngày 27-6: Thông báo tạm ngừng bán mọi loại nhiên liệu kenh bong da truc tiep hai tuần, trừ nhiên liệu phục vụ các dịch vụ thiết yếu, đồng thời kêu gọi đóng cửa một phần các dịch vụ xã hội.

Ngày 5-7: Thủ tướng Ranil Wickremesinghe cho biết kenh bong da truc tiep đã vỡ nợ, lạm phát phi mã lên gần 60%

Ngày 9-7: Tổng thống và Thủ tướng chấp nhận từ chức

Link nội dung:Sri Lanka: Tổng thống và Thủ tướng từ chức soi keo bong da truc tiep hom nay bối cảnh khủng hoảng kinh tế, chính trị trầm trọng